Hikemuş Şamiyye Bilgelik Hikayeleri

Tarihte yazılmış birçok kıymetli hikmet kitabını okumak bana nasip oldu. Sadi Şirazî’nin Bostan ve Gülistan’ını, Ataullah İskenderî’nin Hikemu’l Ataiyye’sini, Muhasibi ve İbnu’l Kayyım el-Cevziyye gibi kıymetli âlimlerin eserlerini, nasihat kitaplarını okudum. Bu kitaplardaki hikâyeleri okurken bazen çoğu yerinde tavsiyeler bazen de eksiklikler gördüm. Mesela; Şirazî’de; düşmanının yüzüne gülümse, bir fırsatını bulur da pazın kuvvetlenirse anasını ağlatırsın denilmekte idi. Bu tür tavsiyeler hem hikmetten uzak hem de şahsiyetli bir Müslüman’a ters olan şeylerdir. Düşmana dost gibi davranmak, erdemli insanın yapacağı iş değildir. Hikmetlerin ve hikâyelerin aslında anlattıkları bir gerçek olmalıdır. Peki nedir o gerçek? O hikâyenin anlattığı doğru ise neden doğrudur yanlış ise neden yanlıştır? Hikâye aslında hangi kaynaktan beslenmektedir, hangi sözü esas almıştır? Bunun da bahsedilmesi lazımdır. Çünkü hikâyeler ve masallar aslında olmamış şeylerdir ve içinde birçok yalan barındırır. O adam yaşamamıştır, başından geçen olay tam öyle değildir, ama bu hikâye edilerek bir hakikat vurgulanmak istenir. Gerçek olmayan bir kurgu ile yani bir yalan ile bir gerçek anlatılabilir mi? Bu meseleyi dostlarla uzun uzun tartıştık. Niyetimizi halis tutup yanlış yapıyor isek Allah’tan af dileriz.