İslam’ın Aristoteles’i İbn Rüşd

İslam’ın Aristoteles’i İbn Rüşd
 
Bu eser, Endülüslü büyük filozof İbn Rüşd’ün (1126–1198) hayatını, ilmî çalışmalarını ve düşünsel mirasını kapsamlı bir biçimde ele almaktadır.
Tıp, matematik, felsefe ve fıkıh gibi çeşitli alanlarda derinleşmiş çok yönlü bir İslam düşünürü olan İbn Rüşd, özellikle Aristoteles’e getirdiği özgün yorumlarla öne çıkmış ve “Yorumcu” (Commentator) unvanını kazanmıştır.Metinde, İbn Rüşd’ün Aristoteles’in eserlerine dair yazdığı büyük, orta ve kısa şerhler aracılığıyla Meşşâî geleneğe yaptığı katkılar ayrıntılı şekilde incelenmektedir. Onun, Fârâbî ve İbn Sînâ gibi seleflerinden
farklı olarak Aristoteles metinlerine doğrudan ve bağımsız yaklaşımı vurgulanmakta; bu yönüyle felsefede eleştirel düşüncenin öncülerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Ailesinin “Kadılar Ailesi” olarak tanınması,
onun hukukçu kimliğine ve fıkıh alanındaki etkilerine de ışık tutmaktadır.İbn Rüşd, “Faslü’l-Makâl” başta olmak üzere çeşitli eserlerinde din ile felsefe arasında özde bir çelişki bulunmadığını, akıl ve vahyin birbiriyle uyumlu olduğunu ileri sürmüştür. Gazzâlî’nin filozoflara yönelttiği eleştirilere karşı kaleme aldığı “Tehâfütü’t-Tehâfüt” adlı eseri ise İslam felsefesi tarihinde önemli bir kırılma noktasıdır. Bu eserde nedensellik ilkesi, evrenin ezeliliği gibi meseleler felsefî bir zemin üzerinde yeniden değerlendirilmiştir.İbn Rüşd’ün düşünceleri, yalnızca İslam dünyasında değil, aynı zamanda Latin Hristiyan dünyasında da derin etkiler yaratmıştır. Thomas Aquinas ve Latin Averroistler üzerindeki etkisi, Avrupa’daki entelektüel uyanışta oynadığı rolün göstergesidir. Bazı görüşleri Kilise tarafından kınanmış olsa da, eserleri Batı’da büyük yankı uyandırmış, Aydınlanma düşüncesine giden yolu açmıştır.Bu çalışma, İbn Rüşd’ün bilim ve felsefeye yaptığı katkılar ışığında, onun evrensel düşünce tarihindeki yerini yeniden değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çağları aşan düşünsel duruşu ile İbn Rüşd, bugün hâlâ akıl, özgürlük ve hakikat arayışının ilham kaynaklarından biridir.