Kültürel Yaşanmışlıklar Bakımından Van - Başkale Yahudileri

Bu çalışma uzun yıllar boyunca Van ilinin Başkale ilçesinde yaşayan ve 1969 yılında son ailenin de göç etmesiyle bölgede varlığı kalmayan Başkale Yahudileri hakkındadır. Yahudilerin bölgeye ne zaman, nereden ve hangi sebeplerle geldikleri, geldikten sonra bölgedeki sosyo-kültürel yaşamlarının nasıl olduğu ve bölgeden göç etme sebepleri araştırılmıştır. Yahudilerin başta Asur ve Babil kaynaklı sürgünler ile savaşlar neticesinde esaret altına alınmalarıyla dünyanın çeşitli yerlerine dağılarak yaygın bir diaspora durumu yaşadıkları bilinmektedir. Başkale Yahudilerinin de bu diaspora cemaatlerinden biri olduğu iddia edilmektedir. Yazılı kaynakların yetersizliği sebebiyle Başkale Yahudilerinin sosyo-kültürel yaşamlarına dair yüzeysel çalışmalar dışında detaylı bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışma, ilgili toplumsal grubun geçmişi ve sosyo-kültürel yaşamına yönelik literatürdeki boşluğun doldurulması açısından da önemlidir. Yerli ve yabancı kaynaklar ile Osmanlı ve Cumhurbaşkanlığı arşivlerinde Başkale Yahudileri hakkında bilgilere ulaşılmaya çalışılmış daha sonra alan çalışması yapılmıştır. Yahudilerle dolaylı/doğrudan ilişkileri bulunan katılımcılarla yüz yüze görüşmeler yapılmış, bölgeden göç eden son Yahudi ailelere ulaşılıp online mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler gerektiği yerlerde görseller ve tablolarla desteklenmiş, yorumlayıcı ve betimsel içerik analizleri uygulanmıştır. Sonuç olarak,kendilerini Nash Didan olarak tanımlayan Yahudilerin, bu bölgeye Mezopotamya, Irak ve İran üzerinden geldikleri, Başkale’de ise en erken verilere göre en az 200 yıllık süreç içinde sosyal, kültürel, dini ve ekonomikyaşam inşa ettikleri anlaşılmıştır.