Seçili Hakikatler Dünyasında Suriyeli Göçmenler

Hakikat ötesi olgusu çoğunlukla kamuoyunun hakikate verdiği önemin azalmasına işaret edecek biçimde kullanılıyor. Günümüzde hakikat yerini kişisel, hissedilen, deneyimlenen ya da tercih edilen alternatif gerçekliğe bıraktı. İnsanların kendi görüşleri ile uyumlu bir biçimde fikir geliştirme ve kendini inandırma eğilimi yeni olmasa da bu durumu güncel hale getiren bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler oldu.

Hakikat ötesi, gerçek ile gerçek olmayanın sınırlarının tam olarak çizilemediği, gri ve muğlak bir alana denk düştüğü için yalan ve sahte haber kavramları da konuyla ilgili akademik tartışmalara dâhil olmuştur. Hatta gündelik tartışmalarda hakikat sorgusu sahte haber kavramı üzerinden de yürütülegelmektedir. Sahte haberler ile hakikat ötesi belirli bir bakış açısını destekleyen ve buna meydan okuyan karşıt görüşleri göz ardı eden, kendi gerçeklerine uyan enformasyonları kullanma yönünde ortak eğilim gösteren durumları açıklamak için kullanılan iki kavramdır. Şüphesiz ki sahte haber, habercilik kadar eskidir. Hakikat ötesi ile birlikte güncel bir kavram olarak ele alınmasındaki en önemli neden, dijital ortamlardaki yayılma hızıdır.

2011 yılında Suriye’de yaşanmaya başlayan iç savaş ile Türkiye gündemine gelen ve 2014 yılından sonra ülkemize giriş yapan Suriyeli göçmenler gündelik hayatın ve çevrimiçi ortamların gündeminde yoğun bir biçimde yer buldu. Türkiye’deki yerel halkın Suriye’deki iç karışıklığın kurbanları, sınırlarda bekletilen mazlumlar ve denizde boğulan bebekler üzerinden tanımaya başladığı Suriyeliler hakkında sosyal medyada pek çok paylaşım yapıldı. Buna karşın zaman içerisinde yaşanan kitlesel göçe bağlı olarak çevrimiçi ve çevrimdışı ortamdaki görünürlüklerinin artmasına bağlı olarak da olumsuz içerikler ve sahte haberler gün yüzüne çıkmaya başladı. Özellikle sosyal medya sahte haberlerin yaygınlaşmasına zemin hazırladı.